Reconoce una insuficiencia pancreática exocrina (IPE)

Het effect van uw voedingsinterventie staat of valt met de toestand van de spijsvertering bij uw cliënt. Daarbij speelt de productie vanspijsverteringsenzymen in de exocriene pancreas een zeer grote rol. Weet u wat de symptomen zijn van een exocriene pancreasinsufficiëntie (EPI)?

Een verminderde exocriene pancreasfunctie wordt gekenmerkt door een verminderde activiteit van de alvleesklierenzymen in de dunne darm. Niet alleen de endocriene functie van de pancreas is van belang voor de gezondheid. Specifiek de exocriene functie van de pancreas speelt een grote rol bij de spijsvertering en vergt zo grote aandacht bij spijsverteringsklachten en -aandoeningen. De exocriene functie van de alvleesklier bestaat uit het produceren van spijsverteringsenzymen en de productie van natriumbicarbonaat. De oorzaken van een verminderde exocriene pancreasfunctie zijn zeer uiteenlopend. Mogelijke oorzaken kunnen zijn:

- Acute of chronische pancratitis

- Verkramping van de sfincter van Oddi

- Problemen in het endocriene gedeelte van de pancreas

- Galstenen

- Alcoholmisbruik

- Tabak

- Tekort aan micronutriënten (met name zink)

- Voeding met te veel (geraffineerde) koolhydraten

- Hoogcalorische voeding

- Grote inname van peulvruchten en granen

- Te weinig/te veel beweging

- Cystische fibrose

- Alvleesklierkanker

Ook bij andere ziektebeelden speelt een exocriene pancreasinsufficiëntie een grote rol [2]:

- De ziekte van Crohn

- Kortedamsyndroom

- Coeliakie

- Diabetes mellitus

- Chirurgische ingrepen van de alvleesklier, maag en darmen

De grote hoeveelheden peulvruchten en granen in onze huidige voeding is waarschijnlijk één van de grootste basale oorzaken van een exocriene pancreasinsufficiëntie. Al in de jaren tachtig en negentig werd in verschillende studies aangegeven dat granen en de proteaseremmers in peulvruchten in staat zijn de productie en activatie van pancreasenzymen af te remmen. Bovendien hebben de vezels van granen en peulvruchten, en lectinen, saponinen en proteaseremmers een grote invloed hebben op de exocriene alvleesklierfunctie [1].

Een zeer belangrijke factor binnen een exocriene alvleesklierinsufficiëntie is een overbelaste endocriene functie van de alvleesklier. Zowel het endocriene gedeelte als het exocriene gedeelte van de alvleesklier worden door elkaar beïnvloed. Een gebrekkige bloedsuikerhuishouding (o.a. hypoglykemie en diabetes) heeft grote invloed op de kwaliteit van de spijsvertering. Maar dit geldt ook omgekeerd. Een gebrekkige exocriene functie heeft ook grote gevolgen voor de endocriene functie van de pancreas [2].

Heel vaak zal dan ook de behandeling niet alleen moeten bestaan uit het positief ondersteunen van één van de twee functies van de pancreas, maar moeten we veel meer een totale interventie toepassen. Hierbij moet zowel de endocriene functie als de exocriene functie behandeld worden.

In de onderstaande tabel wordt de invloed tussen insuline op de exocriene functie van de alvleesklier getoond [3,4].

De meeste symptomen van een EPI zijn toe te schrijven aan een slechte vet-, eitwit- en koolhydraatvertering. Daarbij zien we dat lipase wel de meest kwetsbare is. Dit is dan ook de reden waarom de meeste mensen die leiden aan EPI bijna altijd een vette stoelgang hebben. De meest voorkomende symptomen zijn [2]:

- Vette, dunne en stinkende ontlasting

- Plakkerige ontlasting

- Opgeblazen gevoel

- Winderigheid

- Pijn in onderbuik

In de praktijk zien we dat mensen soms last hebben van slechte adem en hoofdpijn. Daarnaast kan gewichtsverlies en deficientieverschijnselen voorkomen door slechte opname van (micro)nutrienten.

Een endocriene alvleesklier insufficiëntie is een aandoening die vaak voorkomt en die als er niets gedaan wordt, tot vele andere gezondheidsproblemen kan leiden. De therapie voor EPI zou moeten bestaan uit een juiste voeding, voldoende beweging, ontspanning, het optimaliseren van de darmflora en het darmepitheel en het aanvullen van spijsverteringsenzymen [2]. Tevens zal de nadruk vaak liggen in het herstellen van de bloedsuikerhuishouding. Zowel het exocriene weefsel als ook het endocriene weefsel moet worden hersteld!

Wanneer men de EPI op het spoor is gekomen en aan het behandelen is, kan met succes een darmherstelplan gestart worden. Zo heeft u het meeste resultaat van uw behandeling.

Kennis in de praktijk

Exocriene pancreasinsufficiëntie komt vaak voor en ontstaat primair door onze huidige leefstijl waaronder een verkeerde voeding, teveel alcohol, stress en te weinig beweging. De exocriene functie heeft tevens invloed op de endocriene functie en vice versa. Problemen met de bloedsuikerhuishouding zorgen dus ook voor problemen in de exocriene functie. Een goede therapie biedt ondersteuning aan beide weefseltypes en behoort dus een totale interventie te zijn. Meer leren? Onze opleiding Orthomoleculaire therapie gaat dieper in op leefstijlinterventies waarin gezonde voeding, voedingsstoffen, beweging en suppletie een rol spelen.

1. Ribichini E, Stigliano S, Rossi S, Zaccari P, Sacchi MC, Bruno G, et al. Role of Fibre in Nutritional Management of Pancreatic Diseases. Nutrients. 2019 Sep;11(9):2219. Available from: https://www.mdpi.com/2072-6643/11/9/2219

2. Struyvenberg MR, Martin CR, Freedman SD. Practical guide to exocrine pancreatic insufficiency – Breaking the myths. BMC Medicine. 2017 Feb 10;15(1):29. Available from: https://doi.org/10.1186/s12916-017-0783-y

3. LamWF, Masclee AA, Souverijn JH, Lamers CB.Effect of acute hyperglycemia on basal pancreatic secretion in humans. Life Sciences. 1999;64:617. Available from: https://doi.org/10.1016/s0024-3205(98)00604-3

4. Berry, SM, Fink AS.Insulin inhibits secretin stimulated pancreatic bicarbonate output by a dose dependent neurally mediated mechanism. American Journal of Physiology 1996; 270:G 163 Available from: https://doi.org/10.1152/ajpgi.1996.270.1.g163